با نرخ 15.6 درصدي بيکاري در بين فارغ‌التحصيلان و فاصله معنادار آن با نرخ 10.7 درصدي نرخ بيکاري کل جامعه، مهمترين سوالي که به ذهن مي رساند اين است که فارغ‌التحصيلان چه رشته هايي بيشتر سهم از بيکاران جامعه را تشکيل مي‌دهند و پرطرفدارترين رشته در بين جوانان چه رشته‌هايي هستند؟
به به گزارش
سلام لردگان،
براساس مطالعات سازمان همياري اشتغال دانش آموختگان جهاد دانشگاهي نرخ بيکاري در بين دانش‌آموختگان در سال 92 رقمي حدود 15.6 اعلام شده است اين در حالي است که نرخ بيکاري در سال گذشته 10.5 درصد اعلام شده و در بهار امسال نيز با رشد 0.2 دهم درصدي به رقم 10.7 درصد رسيده است. فاصله پنج درصدي نرخ بيکاري دانش‌آموختگان با نرخ بيکاري کل نشان دهنده افزايش نامتوازن تحصيلات عالي و اشتغال در کشور است. براساس سرشماري سال 90 بيش از 92 درصد جمعيت کشور با سواد هستند و با توجه به روند پرشتاب تحصيلات عالي در چند سال اخير بيش از 18 درصد جمعيت کشور داراي تحصيلات عالي و حوزوي هستند. با ادامه اين روند پيش‌بيني‌ها حاکي از افزايش سطح تحصيلات عمومي مردم دارد که اين مسئله مستلزم افزايش متناسب فرصت‌هاي شغلي است، موضوعي که هم اکنون به يکي از دغدغه هاي مهم سياستگذاران کشور تبديل شده است.
تا سال 1400 بايد 29 ميليون فرصت شغلي در ايران ايجاد شود
طبق مطالعات سازمان همياري اشتغال دانش‌آموختگان جهاد دانشگاهي، جمعيت فعال کشور تا سال 1400 به 61 ميليون نفر خواهد رسيد و به عبارتي ديگر 5.2 درصد رشد خواهد داشت، در نتيجه بايد سطح اشتغال نيز از رشدي 5.2 درصد در سال برخوردار باشد تا وضعيت فعلي حفظ شود. به بيان ديگر تا سال 1400 بايد 29 ميليون فرصت شغلي در ايران ايجاد شود.
اما نکته‌اي که در اين ميان مغفول مانده، نبود تناسب ميان تعداد فرصت‌هاي شغلي تخصصي ايجادشده در جامعه و شمار دانش‌آموختگان است. با استناد به نتايج آخرين سرشماري عمومي نفوس و مسکن سال 90 مرکز آمار ايران، مجموعاً حدود 768 هزار فارغ‌التحصيل دانشگاهي بيکار در کشور وجود دارد که از اين تعداد 207 هزار و 310 نفر داراي مدرک فوق ديپلم، 505 هزار و 10 نفر داراي مدرک ليسانس، 52 هزار و 169 نفر فوق‌ليسانس و دکتراي حرفه‌اي و 3388 نفر نيز داراي مدرک دکتراي تخصصي هستند.
وضعيت دانش آموختگان بيکار به تفکيک مقاطع تحصيلي
بيشترين جمعيت دانش‌آموختگان بيکار، فارغ التحصيلان چه رشته هايي هستند؟
مطابق تحقيقات سازمان همياري اشتغال دانش آموختگان بيشترين تعداد بيکاران در رشته‌هاي مهندسي، ساخت و توليد با 251 هزار و 402 نفر وجود دارد و پس از آن نيز 222 هزار و 112 نفر در رشته‌هاي علوم اجتماعي، بازرگاني و حقوق قرار دارند.
از مجموع بيش از 768 هزار نفر بيکار فارغ‌التحصيل دانشگاهي، 363 هزار و 740 نفر مرد و 404 هزار و 311 نفر نيز زن است که بالاترين تعداد مردان بيکار در رشته مهندسي، ساخت و توليد با 178 هزار و 461 نفر است و بيشترين تعداد زنان بيکار نيز با 134 هزار و 791 نفر در رشته علوم اجتماعي، بازرگاني و حقوق تحصيل کرده‌اند.
مجموعاً 100 هزار و 912 نفر مرد و زن در رشته‌هاي علوم انساني و هنر و 76 هزار و 191 نفر نيز در علوم، رياضي و کامپيوتر بيکار هستند..
38 هزار و 438 نفر در رشته‌هاي کشاورزي و دامپزشکي، 25 هزار و 997 نفر در رشته‌هاي بهداشت و رفاه (بهزيستي) و 17 هزار و 407 نيز در رشته خدمات بيکار هستند. از کل 768 هزار بيکار فارغ‌التحصيل دانشگاه کشور 13 هزار و 45 نفر رشته تحصيلي خود را اظهار نکرده‌اند.
مطابق اين مطالعات نرخ بيکاري در بين 23 رشته اصلي دانشگاهي به شرح ذيل است :
| گروه تحصيلي |
نرخ بيکاري |
| صنعت و فراوري |
41.6 |
| علوم کامپيوتر |
30.4 |
| روزنامه نگاري و اطلاع رساني |
30.3 |
| علوم حياتي |
26.6 |
| هنر |
26.4 |
| حقوق |
25.4 |
| علوم فيزيکي |
25 |
| کشاورزي و شيلات |
24.8 |
| صنعت و فناوري |
22.2 |
| معماري و ساختمان سازي |
21.1 |
| خدمات شخصي |
20 |
| علوم رفتاري و اجتماعي |
20.4 |
| بازرگاني و علوم اداري |
20.3 |
| دامپزشکي |
20.2 |
| خدمات بهداشتي |
19.8 |
| خدمات محيط زيست |
19.5 |
| رياضيات و آمار |
19 |
| علوم انساني |
15.2 |
| خدمات امنيتي |
8.9 |
| بهداشت |
8 |
| تربيت معلم |
7.7 |
| خدمات حمل و نقل |
3.9 |
| |
|
از 52 هزار و 169 نفر بيکار فوق ليسانس و دکتراي حرفه‌اي، 11 هزار و 886 نفر در رشته‌هاي علوم اجتماعي، بازرگاني و حقوق تحصيل کرده‌اند و 12 هزار و 353 نفر نيز داراي مدرک رشته‌هاي مهندسي، توليد و ساخت هستند. 9607 نفر در رشته علوم، رياضي و کامپيوتر و 6781 نفر نيز در رشته علوم انساني و هنر بوده‌اند. سهم ساير رشته‌ها از موارد ياد شده کمتر بوده است.
وضعيت دانش آموختگان بيکار به تفکيک رشته هاي تحصيلي
آمار نرخ بيکاري فارغ التحصيلان نشانگر مشکلات ساختاري در بازار کار کشور و نامتناسب بودن سامانه برنامه ريزي در نظام آموزش عالي با نياز هاي بازار کار را به اثبات مي رساند .
به اعتقاد کارشناسان ،بيکاري فارغ التحصيلان دانشگاهي با تحصيلات آکادميک و دانش تئوريک بالا ولي سطح مهارت و تخصص پايين ،نشانگر اين واقعيت است که بازار کار کشور بسيار هوشمند عمل مي کند و به تخصص نيروي کار بيش از مدرک آنها اهميت مي دهد در حالي که آمار نرخ بيکاري فارغ التحصيلان دانشگاهي بالاست ،فارغ التحصيلان مراکز مهارت آموزي با کمترين نرخ بيکاري مواجه هستند .
پرطرفدارترين رشته هاي دانشگاهي کدامند ؟
از سوي ديگر نوع نگرش و گرايش جوانان به برخي رشته ها نيز مي تواند در اين زمينه موثر و قابل توجه باشد به گونه اي که در حال حاضر حدود 80 درصد دانشجويان در 20 رشته اصلي تحصيل مي‌کنند؛ حسابداري با تعداد 230 هزار دانشجو بيشترين سهم را در ميان رشته محل‌ها به خود اختصاص داده است، پس از آن حقوق با 170 هزار دانشجو و کامپيوتر (نرم‌افزار) در حدود 100 هزار دانشجو دارد، مهندسي کامپيوتر (سخت‌افزار) نيز داراي 80 هزار دانشجو است. در رشته مديريت بازرگاني 70 هزار دانشجو، در رشته مديريت دولتي 63 هزار دانشجو، در رشته مهندسي عمران که نهمين رشته پرجمعيت است حدود 62 هزار دانشجو، در رشته روانشناسي حدود 60 هزار دانشجو تحصيل مي‌کنند.
35 درصد از دانشجويان در 11 درصد رشته‌ها مشغول به تحصيل هستند و 65 درصدشان در کمتر از 89 درصد رشته محل‌ها مشغول به تحصيل‌اند. اگر رشته‌هاي اصلي را با گرايش‌ها يکي فرض کنيم مي‌توان گفت حدود 80 درصد دانشجويان در 20 رشته محل اصلي تحصيل مي‌کنند که اين امر نيازمند بازنگري است. اين رشته‌ها از نظر داوطلبان داراي بيشترين طرفدار است.
با توجه به صرف سرمايه هاي مادي و معنوي زياد براي تربيت نيروي انساني دانش آموخته هر گونه بي توجهي به معضل بيکاري اين قشر از جامعه منجر به هدر رفتن سرمايه ملي شده و مي تواند اثرات زيانبار اقتصادي ، اجتماعي، سياسي و حتي امنيتي براي کشور به همراه داشته باشد و به نوعي چوب حراج زدن به سرمايه‌هاي انساني کشور محسوب شود.
مرجع : خبرگزاري ايسنا