به طور کلي روزه داري براي علل پزشکي در علم طب به کرات مورد استفاده قرار گرفته است که در آن ميان مي توان به مديريت وزن بدن، کاهش چربي ها و استراحت دستگاه گوارش اشاره کرد. براي برخي روزه ها مضراتي هم شمرده شده است و بسياري از آنها در زمره رژيمهاي سختي دسته بندي مي شوند که نه تنها براي بدن هيچ منفعتي در پي ندارد بلکه به آن صدماتي را وارد مي کند و چه بسا که اين صدمات جبران ناپذير هم باشند.
اين درحالي است که روزه در اسلام با چنين رژيمهاي غذايي و چنين برنامه هاي روزه داري متفاوت است چرا که در ماه رمضان هيچ نوع سوء تغذيه يا عدم جذب کالريهاي کافي وجود دارد. جذب کالري در زمان ماه رمضان به آرامي تحت راهبردهايي روزه داري ماه رمضان که هرساله توسط بسياري از پزشکان توصيه مي شوند صورت مي گيرد.
علاوه بر اين روزه داري در ماه رمضان از سوي هيچ پزشکي براي افرادي که داراي بيماريهاي مختلف هستند توصيه نمي شود.
اگر درسهاي رمضاني چه برحسب جذب و مصرف مواد غذايي و چه برحسب تقوا و پرهيزگاري پس از اين ماه مبارک نيز ادامه يابد مي تواند براي کل زندگي فرد موثر واقع شود. علاوه بر اين نوع غذاهايي که فرد در طول ماه رمضان مصرف مي کند هيچ کدام از معيارهاي گزينشي رژيمهاي سخت را چون مصرف صرف پروتئين يا مصرف صرف ميوه ها را در پي ندارد. در ماه رمضان مصرف خوردني ها در حد اعتدال بلامانع است.
توصيه پزشکان به روزه داران
پزشکان و متخصصان معتقدند فوايد روزه بر سلامت بدني بهتر حاصل مي شود که روزه دار امساک روز را با زياده روي در فاصله زماني افطار تا سحر تلافي نکند، چرا که پر خوري خود موجب زيانهاي چشمگيري براي دستگاه گوارش مي شود.
تنها تفاوت ميان رمضان با ساير برنامه هاي غذايي مسئله زمان بدني است ما در ماه رمضان با مصرف يک صبحانه زودهنگام، از خوردن وعده ناهار صرف نظر کرده و هنگام غروب افطار مي کنيم.
براساس آنچه برخي محققان اعلام مي کنند، پرهيز از نوشيدن آب در طول اين ماه نه تنها مسئله منفي نيست بلکه در حقيقت موجب مي شود که تمام مايعات بدن متمرکز شود و آب زدايي به آرامي صورت گيرد. بدن ما داراي مکانيسم حفاظت از آب است، تحقيقات علمي نشان داده است که در زندگي گياهان آب زدايي آرام و حفاظت از آب مي تواند بر طول عمر آنها تأثيرگذار باشد.
تأثيرات فيزيولوژي روزه بر بدن
تأثير فيزيولوژي و کارکرد بدن در زمان روزه داري دربرگيرنده کاهش قند خون، کاهش کلسترول و کاهش فشار سيستولي خون است. سيستول به فرآيند انقباض قلب گفته مي شود. حقيقت امر اين است که روزه داري توصيه ايده آل براي درمان ديابتهاي خفيف، متوسط، ثابت و غير انسوليني، چاقي و فشار خون بالا است.
روزه داري وضعيت سلامتي بدن را به خطر نمي اندازد
در سال 1994 در نخستين کنگره " سلامتي و رمضان" که در کازابلانکا برگزار شد، 50 مقاله تحقيقاتي از سراسر دنيا از سوي محققان مسلمان و غير مسلماني ارائه شد که تحقيقات جامعي درباره ابعاد پزشکي روزه داري انجام داده بودند. در اين مقالات علاوه بر اينکه بهبود شرايط پزشکي بسياري براي بدن مورد استناد قرار گرفته بود اين مسئله مورد تأکيد قرار گرفته بود که روزه‌داري براساس سنت اسلامي به هيچ وجه وضعيت سلامتي هيچ بيماري را به خطر نيانداخته و شرايط پزشکي وي را تشديد نکرده است. اما از سوي ديگر توصيه شده است که بيماراني که از بيماريهاي شديدي چون ديابت يا انسداد شرائين اکليلى قلب، سنگ کليه رنج مي بردند، نبايد روزه بگيرند.
کارشناسان بهداشت جسم و فعاليتهاي ورزشي اعتقاد دارند که روزه تغييرات متابوليکي در بدن ايجاد مي کند که اين تغييرات از کربوهيدراتهاي اضافي استفاده کرده و اتکا به چربي را به عنوان يک لايه براي تأمين انرژي افزايش مي دهند.
تأثيرات روانشناختي روزه داري
براي روزه داري همچنين تأثيرات روانشناختي را نيز برشمرده اند که درميان فهرستي از اين تأثيرات مثبت مي توان به آرامش روزه داران، تقويت صبر در آنان، به حداقل رسيدن رويکردهاي خصمانه در فرد و کاهش جرم و جنايت اشاره کرد. اين تأثيرات مثبت روانشناسي را مي توان به ثبات قند خون در زمان روزه داري نيز نسبت داد.
درنهايت اين مسئله عادي است که در هفته اول ماه رمضان احساس خستگي مي کنيم، اين امر نشان مي دهد که بدن براي انطباق خود با شرايط جديد به زمان نياز دارد. پرهيز از فعاليت جسماني شديد در ماه رمضان از جمله توصيه هاي صورت گرفته توسط پزشکان است که البته نبايد در آن چون هررويکرد ديگري افراط کرد.
افزايش احساس خستگي ممکن است در نتيجه کمبود خواب يا اختلال در الگوهاي عادي خواب باشد. رژيم غذايي مناسب و اصلاح وضعيت خواب و زمان بندي کاري مي تواند هر تأثيري را بر عملکرد بدن به حداقل رسانده و حتي حذف کند. بنابراين به سادگي مي توان استدلال کرد که روزه داري نه تنها به علمکرد بدن و شرايط جسمي صدمه نمي زند بلکه به سلامت جسم کمکهاي شاياني خواهد داشت.
خبرگزاري سلام لردگان