تدابير دولت اميد صنعت ساختمان را به خاک سياه نشاند/ آمار و ارقام چه مي‌گويند؟
مرکز آمار مي‌گويد تعداد پروانه‌هاي صادر شده‌ي شهرداري‌ها براي احداث ساختمان در دولت روحاني نصف شده است. دقيق‌تر آنکه 62868 پروانه‌ي ساختماني که شهرداري‌هاي کشور در تابستان 92 (آخرين فصل دولت احمدي‌نژاد) صادر کردند، حالا در تابستان 95 (تازه‌ترين گزارش مرکز آمار) به 30792 پروانه رسيده؛ آماري که باصداي بلند رکودي که گريبان صنعت ساختمان مملکت را گرفته، فرياد مي‌کند. زماني در همين تهران ماهي بيشتر از دو هزار پروانه ساخت‌وساز جديد صادر مي‌شد، صدقه‌سري تدبير و اميد به ماهي کمتر از هفتصد پروانه جديد کاهش پيدا کرده است.
مي‌دانيد که؛ ساختمان يک صنعت مادر است، بيشتر از 50 صنعت ريز و درشت ديگر مستقيم يا غيرمستقيم به آن وابسته هستند. حالا که رکود گريبانش را گرفته؛ عملاً آن صنايع ديگر هم حال و روز خوشي ندارند. از انواع متريال و مصالح ساختماني گرفته تا صنايع فولاد و در و پنجره‌سازي و ديگران. صنعت سيمان مثلاً روزگاري با توليد بيش از هفتاد ميليون تُن در سال، بزرگ‌ترين صنعت مملکت محسوب مي‌شد. امروز اما مستنداً به گزارش وزارت صنعت، در يازده ماهه‌ي انتهايي سال 95 به زحمت به پنجاه ميليون تُن رسيده است. دومينوي تعطيلي کارخانجات و صنايع ادامه دارد؛ صنايع سيمان مملکت هم از اين قاعده مستثني نيستند. اين يعني تعطيلي کارگاه‌هاي توليدي، ورشکستگي پيمانکاران و بيکاري کارگران. روحاني ولي بهرحال معتقد است کلاً رکود نداريم و تازه هفتصد هزار شغل جديد هم ايجاد کرده است! بيشتر بخوانيد: مورد عجيب حسن روحاني؛ رئيس‌جمهوري که خيال مي‌کند هفتصدهزار شغل ايجاد کرده!
محسن تدين رئيس هيأت مديره انجمن بتن ايران (آبا) در اين‌باره مي‌گويد: «مازاد توليد سيمان کارخانه‌ها را مجبور به کاهش توليد کرد. تنها راه برون‌رفت از رکود، فعال کردن ساخت و ساز و استفاده از رويه‌هاي بتني است. براي داشتن اقتصاد سالم چاره‌اي جز فعال کردن بخش مسکن وجود ندارد.»
تعطيلي پروژه‌هاي مسکن مهر چه بر سر اقتصاد مملکت آورد؟
مسکن مهر مي‌خواست قيمت زمين را از قيمت نهايي ساختمان حذف کند. تصميمي که مبتني بر يک مطالعه بود؛ مطالعه‌اي که نشان مي‌داد ارزش زمين در شهرهاي بزرگ گاهي به شصت درصد ارزش ساختمان هم مي‌رسد. طرح براي اولين بار در لابلاي تبصره‌هاي بودجه 1386 پيش‌بيني شد و از همان سال شروع به کار کرد. ميليون‌ها واحد مسکن ارزان در شهرها و روستاهاي مختلف ساخته شد و در اختيار مردم قرار گرفت. مردمي که تا پيش از اين حتي رؤياي خانه‌دار شدن برايشان فضايي به نظر مي‌رسيد، حالا به لطف سياست‌هاي دولتين نهم و دهم صاحب‌خانه شده بودند.
آخوندي اما از روز اول شمشير را براي مسکن مهر از رو بسته بود؛ احتمالاً به اين خاطر که يادگار دولت قبل است و نبايد در خاطر افکار عمومي بماند. مي‌گفت مسکن مهر طرحي مزخرف است و رفتند وسط بيابان خدا خانه ساختند و اصلاً اين حرف‌ها چيست خودمان بهترش را داريم! چهار سال گذشت؛ کمترين طرح و ابتکاري براي خروج صنعت ساختمان از رکود مطلق ديده نشد.
بيژن عبدي، کارشناس مسائل اقتصادي و استاد دانشگاه در اين‌باره به خبرنگار ما مي‌گويد: «وزير مسکن از روز اول شمشير را براي مسکن مهر از رو بست. دولت اگر به دنبال کاري براي محرومان بود بايد عيب‌هاي طرح مسکن مهر را از بين مي‌برد و نکات مثبت آن را لحاظ و طرح را به ثمر مي‌رساند. دود لجبازي‌هاي دولت يازدهم با دولت قبل عملاً به چشم مردم رفت، مردمي که انتظار خانه‌دار شدن داشتند براساس اين لج و لجبازي‌ها دست‌خالي ماندند. وعده مسکن اجتماعي دولت نيز هيچ‌گاه عملياتي نشد.»
وي بابيان اينکه عملکرد روحاني تنها به رکود در بازار مسکن منجر نشد، ادامه داد: «براساس اين سياست بسياري از صنايع جانبي وابسته به مسکن از جمله صنايع سراميک، سنگ‌سازي‌ها، سيمان و ... از دور خارج شدند. بخش عمده نيروهاي کار وابسته به مسکن نيز بيکار شدند و دود آن به چشم توليدکنندگان رفت.»
نماينده مردم کرج: بعد از ۴سال هيچ مکانيزمي براي خروج از رکود صنعت ساختمان ارائه نشد
حال و روز صنعت ساختمان در کرج حتي بدتر از تهران است؛ گزارش مرکز آمار مي‌گويد در تابستان 92 يعني آخرين فصل دولت احمدي‌نژاد تنها نزديک به 2000 پروانه ساختماني جديد در اين استان صادر شده است؛ آماري که در تابستان 95 به 327 پروانه رسيده است؛ يعني بيش از 80درصد کاهش! کوليوند نماينده مردم کرج در همين رابطه به خبرنگار ما گفت: «متأسفانه دولت هنوز نتوانسته بعد از گذشت ۴ سال مکانيزم خروج از رکود صنعت مسکن را ايجاد کند. دولت تدبير و اميد هيچ اعتقادي به طرح مسکن مهر در دولت قبل نداشت؛ اين در حالي است که هيچ طرح جايگزين و يا مکانيزم ديگري هم ارائه نداد.»
کوليوند با تأکيد براينکه دولت عملاً نتوانست که اين صنعت را از رکود خارج کند، تصريح کرد: «متأسفانه بايد بگوييم در اين ۴ سال دولت يازدهم نتوانست اقدام خاصي در بحث مسکن انجام دهد. قطعاً اگر در اين موضوع سرمايه‌گذاري انجام مي‌شد، بسياري از صنايع و توليدات با رونق اقتصادي مواجه مي‌شدند و فضاي اشتغال‌زايي براي کارگرهاي داخلي ايجاد مي‌شد.»
عضو هيأت رئيسه مجلس: مسکن مهر طرح ارزشمندي بود؛ نبايد تعطيل مي‌شد
آسمان شهرهاي ديگر هم همين رنگي است؛ بررسي آمار و ارقام گزارش‌هاي مرکز آمار نشان مي‌دهد ابعاد فاجعه در ديگر نقاط مملکت حتي بسيار بزرگ‌تر از تهران است. گزارش مرکز آمار مي‌گويد مثلاً در استان همدان تنها در تابستان 92، 984 پروانه ساختماني صادر شده بود؛ آماري که به لطف سياست‌هاي داهيانه‌ي تدبير و اميد در تابستان 95 به 381 پروانه رسيد. رنجبرزاده نماينده مردم اسدآباد همدان در اين‌باره به خبرنگار ما گفت: «اصلاً يکي از دلايل افزايش آمار بيکاري عدم ورود دولت به حوزه مسکن به‌ويژه مسکن شهري است.»
عضو هيأت‌رئيسه مجلس بابيان اينکه مسکن مهر را نمي‌توان زير سؤال برد، بيان داشت: «هرچند اين طرح با ايراداتي همراه بود، در کل اما کار ارزشمندي بود و نبايد آن را زير سؤال برد. جمعيت کثيري از مشتاقان خانه‌دار شدن و افرادي که حتي در خواب‌وخيالشان هم نمي‌ديدند روزي صاحب مسکن شوند، اين طرح را به جد دنبال کردند و ميليون‌ها نفر ايراني صاحب سرپناه شدند.»
رنجبرزاده ادامه داد: «آمار اشتغال در حوزه مسکن آمار قابل‌توجهي است، يعني بيش از ۱۰ درصد اشتغال جامعه را به خودش اختصاص مي‌دهد. بنابراين تعطيل کردن يا رکود در حوزه مسکن، آسيب به همه حوزه‌هاي اقتصادي است. يعني هر حوزه اقتصادي ديگر هم مي‌تواند به بحث مسکن ارتباط پيدا کند.»
رکود مطلق کمر صنعت مملکت را شکست؛ ميليون‌ها فرصت شغلي متأثر از سهل‌انگاري دولت يازدهم از بين رفت. روحاني و دوست ضربه‌گيرش اما معتقدند چهار سال گذشته مشغول «آواربرداري» بودند؛ آواربرداري از خدمات دولتي که اگرچه کلي نقد داشت، ولي کار مي‌کرد. چاره‌اي نيست؛ استمرار «وضع موجود» ثمرتي جز ويراني و تعطيلي هرچه بيشتر راه و ساختمان مملکت نخواهد داشت.