تنبيه به موقع و سازنده، يکي از مولفه هاي تأثيرگذار در تربيت و رشد و پرورش اصولي افراد به شمار مي رود، موضوعي که اِعمالِ نادرست و معيوب آن نيز با آسيب هاي جدي و خُسران آوري همراه خواهد بود.
به گزارش
سلام لردگان به نقل از باشگاه جوان
تنبيه از نمونه راهکارهايي است که در نظام تربيتي، آموزشي و پرورشي مورد استفاده قرار مي گيرد که به اعتقاد بسياري از کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه روان‌شناختي و جامعه‌شناختي، از عوامل موثر در هدايت صحيح و هدفمند افراد،به شمار مي رود.
در اين ميان،استفاده نادرست و غير علمي از تنبيه نيز به مراتب با آسيب ها و مخاطراتي جدي همراه خواهد بود که روح و روان کودکان را در معرض آسيب هاي جدي قرار مي گيرد که به تدريج در دوران جواني و نوجواني بازتاب هاي آن به صورت ملموس تري احساس و مشاهده خواهد شد.
صديقه نوبهار،روان‌شناس و کارشناس علم رفتاري در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعي باشگاه خبرنگاران جوان،با اشاره به نقش نافذ و تعيين کننده تنبيه در رشد و اعتلاي روحي،فکري و رواني افراد اظهار داشت: از دير باز سيستم تنبيه و پاداش به عنوان يکي از ارکان اساسي در نظام پرورشي و تربيتي به شمار مي رفته است.
وي افزود:به واقع،تنبيه از نمونه افعال،روش ها و راهکارهايي محسوب مي شود که از سوي والدين يا متوليان آموزشي و تربيتي براي حذف،کاهش و يا مهار و کنترل رفتارهاي نامطلوب و يا نامتعارف کودکان يا افرادي که تحت آموزش قرار دارند،مورد استفاده قرار مي گيرد.
نوبهار گفت:بر اساس يک قاعده و قانون نانوشته و البته نادرست،برخي به تنبيه،صرفا از حيث برخوردها يا خشونت هاي جسمي و فيزيکي مي نگرند و اين در شرايطي است که تنبيه بدني يا جسمي از نازل ترين شيوه ها براي کنترل و مهار رفتارهاي نادرست به شمار مي رود.
روان‌شناس و کارشناس علوم رفتاري عنوان کرد:تشويق و در نقطه مقابل آن تنبيه از راهکارهايي موثر در تقويت رفتارها و کردارهاي مثبت و کاهش و حذف رفتارها و کردارهاي نامتعارف و نابِهنجار محسوب مي شود که در تمامي سيستم هاي آموزشي،تربيتي و پرورشي جوامع و کشورهاي توسعه يافته مورد استفاده قرار مي گيرد و به نوعي کارشناسان از آن به عنوان يکي از مولفه هاي شاخص و تعيين کننده در پيشبرد اهداف تربيتي ياد مي کنند.
وي افزود:از مَنظَر جامعه‌شناختي و روان‌شناختي،برخورد و يا خشونت فيزيکي،از منفورترين روش هاي تربيتي به شمار مي رود و اعمال آن در ميان مدت و بلند مدت،فرد يا گروه در معرض تربيت و آموزش را با آسيب هاي جدي همچون اضطراب،ياس،افسردگي،پرخاشگري،لجاجت و نافرماني مواجه خواهد ساخت.
روان‌شناس و کارشناس علم رفتاري گفت: متاسفانه استفاه از روش‌هاي نامتعارف تنبيهي همچون تحقير، سرزنش، ايجاد و تحميلِ ترس، دلهره، استرس و اضطراب به فرزندان و کودکان، باعث مي‌شود فرآيند آموزش و پرورش و تربيت با انسدادها و آسيب‌هايي جدي مواجه شود که به واقع ثمره چنين شيوه‌هايي، نه تنها سازنده نيست بلکه ضريب تخريبي آن پر رنگ‌تر خواهد بود.
*تحميل اقتدار با تکيه بر روش هاي تنبيهي ناقص و مخرب
کاظم سروري،جامعه شناس و آسيب‌شناس مسائل اجتماعي با اشاره به لزوم حفظ اقتدار والدين در کودکان،نوجوانان و جوانان گفت:به واقع،آسيب ديدن اين اقتدار يکي از عوامل افزايش ضريب بروز لغزش هاي احتمالي در فرزندان خواهد شد و به واقع،اين اقتدار والدين است که باعث ايجاد بازدارندگي از بروز برخي رفتارهاي ناهنجار و نامتعارف در کودکان يا نوجوانان مي شود.
وي افزود:نکته حائز اهميت معطوف به اين امر مي شود که متاسفانه برخي والدين،تلاش مي کنند،حفظ و تقويت اين اقتدار را با اتکاي به روش هاي نادرست تنبيهي محقق نمايند.
سروري گفت:اين يک واقعيت تلخ است که اقتدار والدين در مقايسه با دهه هاي گذشته،با آسيب هايي جدي همراه شده و به نوعي هراس و ترس از خدشه دار شدن اين اقتدار است که بعضا برخي خانوارها را به اتخاذ روش هاي نادرست و خشونت آميز سوق مي دهد.
جامعه شناس و آسيب شناس مسائل اجتماعي گفت: برخي از والدين گمان مي کنند مرور زمان باعث به فراموشي سپرده شدن تنبيهات جسمي و يا خشونت کلامي از سوي کودکان مي شود و به نوعي به زعم برخي از والدين به تدريج در سنين جواني،تنبيهاتِ مقطعِ کودکي يا نوجواني به بايگاني فراموشي سپرده خواهد شد.
وي افزود: تحقيقات علمي مويد اين واقعيت است که آثار تنبيهات جسمي و کلامي در کودکان با مرور زمان کمرنگ نخواهد شد و رفع آسيب هاي چنين روش هاي نامتعارف تربيتي، مستلزم لحاظ کردن مشاوره هاي تخصصي همچون گفتار درماني و غيره است که گاهي مهار کامل چنين آسيب‌هايي ممکن نخواهد بود.
سروري گفت: يکي از راهکارها و شيوه هاي موثر تربيتي را بايد در تکنيک محروم سازي جستجو کرد که به واسطه آن مي توان با حذف تشويقات و محروم ساختن کودک از برخي علايق او همچون تفريحات و غيره(در زماني مشخص و محدود)به دستاوردها و نتايج مثبت و سازنده اي نائل شد.
وي در خاتمه يادآور شد: نبايد از نظر دور داشت که سرزنش و تحقير کودک يا نوجوان خاطي در جمع نيز،از جدي ترين آسيب هايي است که برخي به عنوان يکي از شيوه‌هاي تربيتي به کار مي گيرند که به واقع چنين رويه اي به تدريج اعتماد به نفس و خود باوري کودکان را در سنين جواني تحت‌الشعاع قرار مي دهد و بايد مجدانه از اتخاذ و اعمال چنين روش ها و راهکارهايي از سوي والدين اجتناب شود.
انتهاي پيام/