قشر سالمند در جامعه امروزي و با توجه به پوست اندازي هاي عصر مدرن در حاشيه قرار گرفته ،دُر گرانبهايي که در برخي خانواده ها ، ناروا به انزوا کشيده است.
به گزارش
سلام لردگان؛ شرايط کنوني جامعه به سمت و سويي در حال حرکت است که متاسفانه در برخي از خانواده ها، مانند گذشته به سالمندان توجه و احترام نمي شود.
به واقع يکي از معيارهاي سنجش اخلاق در جامعه،معطوف به مناسبات و تعاملات نسل جوان با سالمندان مي شود،به تعبير ديگر در جامعه اي که به سالمندان بي احترامي مي شود يکي از پايه هاي اصلي اخلاق در آن اجتماع با فرو ريختگي مواجه شده است.
اين امر در جوامع شرقي مصداق بيشتري دارد،زيرا در زندگي غربي يک نوع رويکرد ماشيني حاکم است که در جوامع شرقي کمتر چنين مناسباتي ديده مي شود،به بيان ديگر مي توان گفت جوامع شرقي در مقايسه با جامعه غربي،از عيار عاطفي و احساسي بيشتري برخوردار هستند و فاصله گرفتن از چنين منشي تامل برانگيز تر به نظر مي رسد،البته اين به آن معنا نيست که به سالمندان در جوامع غربي بي احترامي مي شود،به واقع در فرهنگ جاري و ساري در کشورهاي غربي کمتر مناسبات عاطفي جوامع شرقي ديده مي شود و ضوابط و مناسبات خشک،قانوني و ماشيني تعريف شده است که حدو مرز روابط را مشخص مي کند.
با همه اين اوصاف آنچه که از جامعه خود شاهديم مبني بر اين است که در مقايسه با گذشته،توجه به سالمندان کمرنگ ترشده و اين خط و سير براي جامعه اي که احترام به بزرگتر يکي از موارد مورد تاکيد شريعت،مکتب و ارزش و اخلاقي آن است خوشايند و مطلوب به نظر نمي رسد.
البته هنوز اين شيوه رفتاري در شرايط حاد و بغرنج قرار نگرفته است،اما مي طلبد با اتخاذ تدابير فرهنگي و آموزشي از تشديد رنگ باختگي ها در حوزه مذکور جلوگيري شود.
عبدالرضا نامور جامعه شناس و آسيب شناس اجتماعي در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعي باشگاه خبرنگاران در اين خصوص اظهار کرد:يکي از عمده ترين معضلات ما در حوزه مذکور،معطوف به نارسايي در تربيت صحيح عده اي از نسل امروزي ها است.
وي افزود:البته نمي توان چنين امري را به تمامي بخش هاي جامعه تعميم داد اما بي تفاوتي هايي که بعضا از سوي برخي جوانان و نوجوانان در مناسبات رفتاري و اجتماعي در مقابل سالمندان مشاهده مي شود،نويد بخش نيست.
نامور گفت:عنصر اصلي فرهنگ سازي در هر جامعه اي خانواده و مدرسه است و نقصان در هر کدام از بخش هاي اشاره شده،جامعه را با دشواري هاي جدي مواجه مي سازد.
وي افزود:خانواده به عنوان نخستين محيطي که فرزندان از دوران نوزادي و کودکي با آن ارتباط برقرار مي کنند و سپس مدرسه به عنوان نهادي فرهنگ ساز به عنوان دو مولفه حائز اهميت و تعيين کننده محسوب مي شوند که به نوعي مکمل يکديگر هستند.
اين جامعه شناس و آسيب شناس اجتماعي عنوان کرد:احترام به پيشکسوتان و سالمندان در فرهنگ ايراني ريشه اي چند هزار ساله دارد و از لحاظ اعتقادي نيز ائمه اطهار و معصومين(ع)همواره به رعايت و احترام به بزرگ ترها تاکيدات موکدي داشته اند.
نامور گفت:تفاوت ها و تحولات جامعه در عصر کنوني در مقايسه با دهه ها و ساليان گذشته مويد اين است که بايد تلاش بيشتري را در بخش هاي اجتماعي ، فرهنگي و آموزشي به کار بست،زيرا جامعه از قالب سنتي خود خارج شده و در شرايطي که جهان بيني جوانان با تغييرات بسياري مواجه شده ،مي طلبد متناسب با شرايط روز،فرهنگ سازي و فرهنگ پذيري در آنها تقويت شود.
امان ا...قرائي مقدم،جامعه شناس و آسيب شناس اجتماعي در اين خصوص معتقد است ما ريشه هاي فرهنگي خود را تخريب کرديم و حق تقدمي که در گذشته براي سالمندان قائل بوديم،کمتر از گذشته ها و دوران پيشين است.
وي افزود:در گذشته ورود بزرگ تر به خانواده با برخاستن ديگر اعضاي خانواده همراه مي شد،اما در جامعه امروزي بعضا کارهايي برخلاف عرف مشاهده مي شود که شايد امکان پذيرش و هضم آن براي جامعه وجود ندارد اما در حريم هاي خصوصي تر و در برابر بزرگ ترها و ريش سفيد ها بدون هيچگونه معذوريتي انجام مي شود.
**بيماري فرهنگي گريبانگير جامعه شده است
کيومرث شرافتي،آسيب شناس اجتماعي معتقد است که بخش هايي از جامعه دچار بيماري فرهنگي شده و عدم درمان و علاج اين معضل مي تواند به تدريج با پيامدهاي نامطلوب تري همراه شود.
وي افزود:جامعه ما در حال حاضر از دو فرهنگ ظاهري و باطني تشکيل شده،در فرهنگ ظاهري برخي مسائل رعايت مي شود اما در فرهنگ باطني در بزنگاه هاي حساس آن ارج و احترام گذشته به چشم نمي خورد.
اين آسيب شناس اجتماعي عنوان کرد:بخش هايي از سنت و فرهنگ جامعه ما با آسيب هايي جدي مواجه شده و اين آسيب در ابعاد گوناگون خود را نشان مي دهد که يکي از وجوه آن معطوف به احترام به بزرگ ترها و پيشکسوت ها مي شود.
وي افزود:عدم رعايت سلسله مراتب در هر جامعه اي،اقتدار آن را با نارسايي هايي مواجه مي سازد.
** سالمندي و افسردگي
نفيسه ميرگذر،روانشناس و آسيب شناس امور اجتماعي با اشاره به تشابهات نزديک دوران سالمندي با دوران کودکي گفت:همانطور که روحيه کودکان از حساسيت ها ولطافت خاص به خود برخوردار است در سالمندان نيز رگه هايي از اين خلقيات و رفتارها در دوران کهنسالي پديدار مي شود.
وي افزود:در جنين مقطعي،سالمندان به ارتباطات و نحوه تعامل فرزندانشان بسيار حساس هستند و هرگونه بي تفاوتي و يا کم توجهي مي تواند باعث بروز سرخوردگي و افسردگي هايي جدي در اين افراد شود.
ميرگذر عنوان کرد:در صورتي که سطح تعاملات و ارتباطات سازنده و عاطفي فرزندان با سالمندان تقويت شود،زن و مرد کهنسال با آسيب هاي کمتري مواجه مي شوند زيرا حفظ و تقويت روحيه در اين دوران نقش بسزايي در سلامت و بقا سالمندان ايفا مي کند و هر گونه خللي در چنين مناسباتي مي تواند باعث اختلالات جسمي همچون ناراحتي هاي روحي،رواني،فشار خون،سکته و...در اين گروه شود.
مير گذر در ادامه با بيان نقش حائز اهميت سالمندان در حفظ بنيان و انسجام خانواده گفت:ظرفيت موجود در سالمندان به عنوان يک توانمندي بالقوه روحي و عاطفي است که مانع از هم گسيختگي خانواده مي شود و از آنجايي که خانواده تشکيل دهنده سلول ها ي جامعه است به نوعي،نقش سالمندان در بقا جامعه،بديهي و تاثيرگذار است.
وي افزود:از سوي ديگر تجربه اندوخته شده حاصل از دهه ها زندگي به مثابه نقشه راهي است که مي تواند در بسياري از بن بست ها،راهگشا واقع شود.
اين روانشناس عنوان کرد:شکي نيست که با کهولت سن،برخي از رفتارها در سالمندان مشاهده مي شود که بعضا ممکن است طبيعي و نرمال به نظر نرسد اما اين وظيفه نسل جوان است که با سعه صدر و خويشتن داري آن را بپذيرد و نبايد از کهنسالان انتظار وفق پذيري و هماهنگ سازي با نسل جوان را داشت.
**نقش سازنده مديريت جامعه در تکريم سالمندان
عبدالرضا نامور،جامعه شناس و آسيب شناس اجتماعي در تشريح راهکارهاي موثر در حفظ و تقويت شان سالمندان عنوان کرد:خوشبختانه در طول ساليان اخير اقدامات مطلوب و موثري براي تکريم سالمندان اجرايي شده که عليرغم برخي کاستي ها مي تواند در فرهنگ سازي احترام به اين طيف از جامعه موثر واقع شود.
وي افزود:البته هنوز با نقطه مطلوب فاصله داريم و مي طلبد با افزايش همايش ها،برنامه هاي فرهنگي،گراميداشت ها و... احترام و حفظ شان سالمندان با ارتقا هر چه بيشتري همراه شود که بطور يقين در صورت تحقق اين امر،جامعه نيز از اين فرصت مُتِنَفِع خواهد شد و از سويي رعايت اخلاق نيز به نحو شايسته اي محقق مي شود که يقينا عاقبت بخيري دنيا و آخرت در آن نهفته خواهد بود.
انتهاي پيام/
منبع: باشگاه خبرنگاران