؛ ايران سومين کشور خاورميانه است که بيمه بيکاري را براي افراد تحت پوشش قانون کار و قانون تأمين اجتماعي خود پيش‌بيني کرده است.به موجب قانون بيمه بيکاري، آن دسته از بيمه‌شدگاني که بدون ميل و اراده بيکار شده و آماده به کار باشند از مستمري بيمه بيکاري برخوردار مي‌شوند.
مقرري بيمه بيکاري در صورتي به بيمه‌شده پرداخت مي‌شود که اولاً به صورت غيرارادي بيکار شده باشد. به اين معنا که از کار اخراج شده و يا بر اثر اتفاقات غيرمترقبه و قهريه مثل سيل، زلزله، جنگ و آتش‌سوزي و... کار خود را از دست داده باشد.
بيمه‌شدگاني که به علت تغييرات ساختار اقتصادي (مانند تعديل نيرو جهت افزايش بازدهي، استفاده از فناوري پيشرفته و يا تغيير کاربري، بازسازي خط توليد، جابه‌جايي کارگاه، و...) کار خود را به صورت موقت از دست مي‌دهند با تشخيص وزارتخانه ذي‌ربط و تاييد شوراي عالي کار مي‌توانند از مقرري بيمه بيکاري بهره‌مند شوند. بنابراين کسي که با اختيار خود کار را ترک مي‌کند نمي‌تواند درخواست مقرري بيمه بيکاري کند.
فرد بايد حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بيمه داشته باشد.
براي کساني که بر اثر حوادث غيرمترقبه کار خود را از دست مي‌دهند شرط دوم لازم نيست.اينگونه افراد در صورتي که سابقه پرداخت حق بيمه آنها کمتر از شش ماه باشد مطابق مشموليني که شش ماه پرداخت حق بيمه دارند از مقرري بهره‌مند خواهند شد.
حداکثر مدت پرداخت مقرري بيمه بيکاري 50ماه براي متاهلين و 36 ماه براي مجردين است
حداقل مدت پرداخت مقرري بيمه بيکاري 6ماه و حداکثر 50 ماه براي متاهلين و 36 ماه براي مجردين است که بر اساس دو عامل تعيين مي‌شود.
مدت پرداخت مقرري بيمه بيکاري براي افراد متاهل يا متکفل و افراد مجرد متفاوت است. براي مثال، چنانچه دو بيمه‌شده يکي مجرد و ديگري متاهل با داشتن شش ماه سابقه پرداخت حق بيمه بيکار شوند، براي بيمه‌شده مجرد شش ماه و براي بيمه‌شده متاهل يکسال مقرري تعيين مي‌شود.
اما گاهي گزارش هايي از منابع رسمي مبني بر قطع شدن مقرري بگيراني که اشتغال پنهان داشته اند مي رسد که گاهي با اعتراض هايي همراه است.
*قطع مقرري بيکاري 1350 نفر به دليل اشتغال پنهان
محمد اکبرنيا، مديرکل دفتر هدايت نيروي کار و کاريابي‌هاي وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعي درباره آمار مقرري بگيران بيمه بيکاري مي گويد:حدود 220 هزار نفر در کل کشور مقرري بيمه بيکاري مي‌گيرند که 45 درصد آنها مربوط به 4 استاني است که در آنها کار از طريق کاريابي‌ها انجام مي‌شود.
اکبر نيا گفت: با استفاده از سامانه الکترونيکي ثبت تقاضاي بيمه بيکاري و از طريق کاريابي‌ها مشخص شد 1350 نفر از متقاضيان بيمه بيکاري، ضمن دريافت مقرري در جاي ديگري اشتغال پنهان داشته‌اند.
وي گفت: از 6 ماه گذشته تا کنون 180 نفر از طريق کاريابي‌ها اشتغال مجدد داشته‌اند.
*قطع مقرري بيمه بيکاري چه زماني اتفاق مي‌افتد؟
کارگراني که از مقرري بيمه بيکاري استفاده مي‌کنند در صورت اشتغال مجدد،مقرري بيمه بيکاري آنان قطع مي‌شود.همچنين در صورتي که پس از برقراري مقرري بيمه بيکاري مشخص شود که بيکاري بيمه شده ناشي از اراده شخصي وي بوده يا بيمه شده بيکار اشتغال مجدد خود را اعلام نکرده و به رغم اشتغال همچنان به دريافت مقرري ادامه دهد، بايد وجوه دريافتي و کمک هزينه بيکاري را به سازمان تأمين اجتماعي بازپرداخت کند.
تنها استثنا در جريان مقرري بيمه بيکاري در مورد افرادي است که در شروع بيمه بيکاري داراي 55 سال سن يا بيشتر هستند و مادامي که مشغول به کار نشده‌اند در صورت دارا بودن شرايط مي‌توانند تا رسيدن به سن بازنشستگي تحت پوشش بيمه بيکاري باقي بمانند.
در حال حاضر کمترين مدت پرداخت مقرري بيمه بيکاري شش ماه و بيشترين پرداخت50 ماه است و اداره کل حمايت از مشاغل و بيمه بيکاري وزارت کار وظيفه حمايت اجتماعي و پرداخت مقرري بيمه بيکاري به افرادي را که عليرغم ميل خود بيکار شده‌اند، برعهده دارد.
لازم به ذکر است که ايام استفاده از مقرري بيمه بيکاري جزو سوابق پرداخت حق بيمه کارگران به لحاظ بازنشستگي، از کارافتادگي و فوت محسوب مي‌شود.
بهره‌مندي نيروي کار از حمايتهاي اجتماعي از جمله ويژگي‌هاي جوامع توسعه يافته است و اينگونه حمايت‌ها يکي از کارکردهاي اصلي نظام‌هاي بيمه و تأمين‌اجتماعي به شمار مي‌رود.
بي ترديد از دست دادن غير ارادي کار يکي از حوادثي است که نيروهاي کار را تهديد مي‌کند از اين رو برقراري بيمه بيکاري راهکاري مناسب و مطمئن براي تأمين زندگي در چنين شرايطي است.
منبع: تسنيم